Het sedatieniveau kan tijdens eenzelfde behandeling variëren van licht tot diep. De medicijnen die bij sedatie worden gebruikt, hebben zowel een hypnotiserende werking als, hoewel mild, een verdovende werking.
Bij lichte sedatie zorgen de gebruikte medicijnen ervoor dat de patiënt in een ontspannen toestand verkeert, waarbij voornamelijk de angst onder controle wordt gehouden. In de overgrote meerderheid van de situaties blijft het bewustzijnsniveau gehandhaafd of is er sprake van een lichte slaperigheid, waaruit u gemakkelijk weer ontwaakt. In dat geval reageert de patiënt op externe prikkels, zowel door aanraking als verbaal.
Bij gematigde sedatie (een “roesje”) wordt het bewustzijnsniveau lager. De reactie op aanraking en verbale stimuli is vrijwel nul, en de patiënt kan worden gewekt met milde pijnprikkels.
Bij diepe sedatie is het bewustzijnsniveau nul en wordt de patiënt pas wakker bij pijnlijke of herhaalde prikkels.
Op al deze niveaus handhaven patiënten een natuurlijke ademhaling, zonder dat enige hulp voor de luchtwegen nodig is. Meestal wordt alleen een neuscanule geplaatst om extra zuurstof toe te kunnen dienen.
Het monitoren van de vitale functies is cruciaal. De sedatieniveaus kunnen fluctueren. Om te allen tijde veiligheid te kunnen garanderen, is de aanwezigheid van een anesthesist en een verpleegkundige met competenties in anesthesie essentieel.
Bij volledige narcose wordt de patiënt in een kunstmatige coma gebracht. In deze situatie is natuurlijke ademhaling niet mogelijk en is het noodzakelijk een hulpmiddel voor de luchtweg te gebruiken met daaropvolgend mechanische beademing. Hier reageren patiënten op geen enkele prikkel. Volledige narcose is noodzakelijk bij meer invasieve en zeer pijnlijke procedures, waarbij ook volledige immobilisatie van de patiënt vereist is.
Voor de meeste tandheelkundige ingrepen die in een praktijk worden uitgevoerd, is het beoogde niveau van sedatie licht tot gematigd, waarbij het bewustzijn behouden blijft of snel weer wordt hersteld.
Het pijnstillende effect van de gebruikte medicijnen is te veronachtzamen en het is daarom uiterst belangrijk dat er een pijnstillend supplement wordt toegediend. Oftewel: het feit dat de patiënt onder sedatie is, sluit de noodzaak van lokale verdoving niet uit.
Zowel sedatie als volledige narcose brengen risico’s met zich mee, hoewel meer bij volledige narcose dan bij sedatie. Kort samengevat kan het gaan om ademhalingsproblemen, aspiratiepneumonie ten gevolge van oprispingen, tijdelijke zenuwbeschadigingen bij langere behandelingen en een allergische reactie op de toegediende medicijnen.
Om dergelijke complicaties tot een minimum te beperken, wordt vooraf een vragenlijst ingevuld, die vervolgens wordt beoordeeld door de anesthesist. Gecombineerd met deze beoordeling worden de volgende aanbevelingen gedaan om de procedure veilig te kunnen uitvoeren.
De gebruikte anesthetica zijn vandaag de dag zeer veilig. Als alle aanbevelingen worden nageleefd en er voldoende en voortdurend toezicht wordt gehouden door het anesthesieteam, is het risico op complicaties vrijwel nul. We kunnen daarom gerust concluderen dat het veilig is om tandheelkundige ingrepen onder sedatie uit te voeren, wat voor de patiënt voor meer comfort zal zorgen.